Choroby grzybowe zbóż ozimych – jak skutecznie im zapobiegać?

06 maj Choroby grzybowe zbóż ozimych – jak skutecznie im zapobiegać?

Wprowadzenie do problematyki chorób grzybowych zbóż ozimych

Choroby grzybowe stanowią jedną z głównych grup patogenów, które mogą poważnie wpłynąć na plony zbóż ozimych.

Zboża ozime, jak pszenica, żyto czy jęczmień, są szczególnie narażone na różnorodne choroby grzybowe, które mogą prowadzić do znacznych strat w jakości i ilości plonów. Długotrwałe i intensywne infekcje grzybowe mogą obniżyć odporność roślin, wpływając na ich wzrost, rozwój i zdolność do produkcji nasion. W artykule omówimy najczęściej występujące choroby grzybowe zbóż ozimych oraz metody ich zapobiegania i kontroli.

Najczęstsze choroby grzybowe zbóż ozimych

Zboża ozime są narażone na wiele chorób grzybowych, które mogą występować na różnych etapach wegetacji. Do najczęściej spotykanych należą:

Mączniak prawdziwy zbóż (blumeria graminis)

Mączniak prawdziwy jest jedną z najbardziej powszechnych chorób grzybowych, która dotyka wiele gatunków zbóż, w tym pszenicę i jęczmień. Objawia się białym, mączystym nalotem na powierzchni liści, który stopniowo przechodzi w brązowe plamy. Choroba ta hamuje fotosyntezę, co prowadzi do osłabienia roślin i spadku plonów.

Rynchosporioza (rhynchosporium secalis)

Rynchosporioza jest szczególnie groźną chorobą jęczmienia. Objawia się pojawieniem się brunatnych plam na liściach, które w zaawansowanej fazie prowadzą do nekrozy. Grzyb powoduje osłabienie roślin, co skutkuje obniżeniem jakości ziarna oraz jego mniejszą liczbą.

Choroby podstawy źdźbła (np. fusarium spp., microdochium nivale)

Fusarium i Microdochium to grzyby, które atakują podstawę źdźbła zbóż. Objawy to żółknięcie i więdnięcie roślin, a w późniejszym czasie obumieranie całych pędów. Zakażenie tymi grzybami prowadzi do znacznego obniżenia jakości plonów, a także może zwiększyć zawartość mykotoksyn w ziarnie, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt.

Septorioza liści zbóż (septoria tritici)

Septorioza liści pszenicy jest chorobą wywoływaną przez grzyby z rodzaju Septoria. Objawia się pojawieniem się białych plam na liściach z ciemnymi obwódkami, które mogą prowadzić do zasychania tkanek. Septorioza obniża zdolność roślin do fotosyntezowania, co w efekcie przekłada się na mniejsze plony.

Jak skutecznie zapobiegać chorobom grzybowym?

Prewencja jest kluczowa w walce z chorobami grzybowymi, szczególnie w przypadku zbóż ozimych, które wymagają dbałości o zdrowie roślin przez całą zimę oraz wiosną. Oto najważniejsze metody zapobiegania infekcjom grzybowym:

Wybór odpornych odmian

Pierwszym krokiem w walce z chorobami grzybowymi jest wybór odpornych odmian zbóż ozimych. Obecnie dostępne są różne odmiany, które charakteryzują się wyższą odpornością na powszechnie występujące choroby grzybowe, takie jak mączniak prawdziwy, septorioza czy rynchosporioza. Warto konsultować się z doradcą rolniczym lub specjalistą, aby wybrać odpowiednią odmianę, która będzie najlepiej przystosowana do warunków danego regionu.

Rotacja upraw

Rotacja upraw to jedna z najstarszych i najskuteczniejszych metod zapobiegania chorobom grzybowym. Przez zmianę miejsc uprawy poszczególnych gatunków roślin, można zmniejszyć ryzyko zakażeń, gdyż wiele grzybów ma określone preferencje względem konkretnego rodzaju roślin. Dbanie o różnorodność w uprawach zmniejsza koncentrację patogenów w glebie i poprawia zdrowie gleby.

Odpowiednia agrotechnika

Agrotechnika, czyli sposób uprawy roślin, ma kluczowe znaczenie w zapobieganiu chorobom grzybowym. Regularne monitorowanie stanu roślin oraz odpowiednia dawka nawożenia azotowego wpływają na wzmocnienie odporności zbóż. Należy również zadbać o odpowiednią gęstość siewu, aby zminimalizować ryzyko rozwoju chorób grzybowych związanych z nadmierną wilgotnością i złym przewiewem.

Zastosowanie fungicydów

W przypadku stwierdzenia obecności chorób grzybowych lub w celach profilaktycznych warto zastosować fungicydy. Odpowiedni dobór preparatów chemicznych zależy od gatunku choroby oraz fazy rozwoju roślin. Należy pamiętać, że nadmierne stosowanie chemicznych środków ochrony roślin może prowadzić do uodparniania się grzybów, dlatego ważne jest, aby stosować środki zgodnie z zaleceniami producentów i ekspertów.

Ochrona przed chorobami przechowalniczymi

Po zbiorach warto zadbać o odpowiednią ochronę przed chorobami przechowalniczymi. Grzyby takie jak Fusarium mogą zainfekować zbiory jeszcze w trakcie przechowywania. Przechowywanie ziarna w odpowiednich warunkach – suchej i chłodnej atmosferze – oraz stosowanie preparatów fungicydowych do zaprawiania nasion może znacznie zmniejszyć ryzyko infekcji.
Choroby grzybowe https://innvigo.com/zwalczanie-chorob-grzybowych-w-zbozach-ozimych-fungicydy/ zbóż ozimych są poważnym zagrożeniem dla rolników i mogą prowadzić do znacznych strat w plonach. Kluczem do skutecznej ochrony roślin przed tymi chorobami jest profilaktyka, która obejmuje m.in. wybór odpornych odmian, rotację upraw, odpowiednią agrotechnikę, stosowanie fungicydów oraz kontrolowanie warunków przechowywania plonów. Tylko kompleksowe podejście do ochrony roślin zapewnia skuteczne zapobieganie infekcjom grzybowym i utrzymanie wysokiej jakości plonów.